Muurgedichten

Beleef de Vesting in een poëtische wandeling langs de muurgedichten

In de Vesting te koop bij: Bezoekerscentrum De Gele Loods, Ruijsdael en het Comeniusmuseum. In de zomer de Grote Kerk.

dichterbijdestad_cover_lr-1

Dichter bij de stad is een uitgave van Uitgeverij Comenius.

Het door Hein Groen gelanceerde idee om onze vestingstad te verrijken met muurgedichten is succesvol afgerond.

Het eerste gedicht Na de Mattheuspassie werd op Goede Vrijdag 28 maart 2013 op de gevel van Bussummerstraat 2 door burgemeester Sylvester onthuld in de aanwezigheid van de dichter Willem Jan Otten en in het zicht van rijen wachtende Mattheusgangers.

Hiermee werd een burgerinitiatief beloond. Een opmerking van een inwoonster van Naarden in het boek De Vestinglezer, dat in 2007 door Hein Groen en Gijs Went bij boekhandel Comenius werd uitgegeven, bracht het idee op gang. Het zou geweldig zijn als er in de Vesting, net als in Leiden, hier en daar gedichten op de gevels zouden worden aangebracht. Hein Groen bracht het initiatief in bij de Gemeente. Er werd enthousiast op gereageerd, maar de benodigde financiën ontbraken. Een jaar later kwam Sylvester erop terug. Ze vond het te mooi om te laten liggen. Het zou een belangrijke culturele toevoeging kunnen betekenen voor bezoekers van de Vesting.

De eerste vergaderingen vonden plaats in het Stadskantoor. De burgermeester begon net als in de Eerste Kamer met een gedicht. Deze gewoonte werd ingesteld door Joop den Uyl. Na enige bijeenkomsten was duidelijk dat het burgerinitiatief op eigen benen kon staan en Sylvester trok zich terug.

Inmiddels zijn er 16 gedichten aangebracht en is een handzaam boekje met foto’s en teksten van Gedichten op de Muur in de Vesting Naarden inclusief informatie over de dichters en de looproute langs alle muurgedichten uitgegeven door Uitgeverij Comenius.

1 Na de Mattheuspassie

Het eerste resultaat is een prachtig gedicht van Willem Jan Otten. Het ziet eruit alsof het er altijd al heeft gestaan en men spreekt in de Vesting over Bussummerstraat 2 al over Het Mattheushuis

willemjan
Foto Gijs Went

De tekst werd met de hand aangebracht door de fijnschilder Jeroen Paulussen. Het was een hels karwei in de snerpende maartse kou. Het werk moest regelmatig worden onderbroken vanwege zijn verkleumde handen. Zo duurde de klus waarvoor hij twee dagen had uitgetrokken uiteindelijk een week.

2 Iemand moet het doen

Op zondag 22 september 2013 werd in het kader van het project Muurgedichten het tweede gedicht onthuld door de heer P.senf.

gedicht
Foto Gijs Went

Het feestelijke gebeuren was gekoppeld aan de viering van het 35 jarig jubileum van de Werkgroep Vestingstad.Het gedicht van Anna Enquist heeft een plaats gekregen in de Duivensteeg aan de gevel van de fietsenstalling. Het komt mooi tot zijn recht op de witte muur loodrecht op de bakstenen gevel van het oude stadhuis.

Jeroen Paulussen heeft het opnieuw prachtig vorm gegeven. De kleur van de letters is aangepast aan de voegen van de stadhuisgevel.

Het gedicht Iemand moet het doen is buiten de waarde die het heeft als kunstwerk, een hulde aan al diegenen die zich in de loop der tijden voor de Vesting hebben ingezet.

3 Zonder bagage

De tekst van de Nederlands-Tsjechische dichteres Jana Beranová is tweetalig aangebracht op  naast elkaar gelegen panelen op de achtergevel van het Comeniusmuseum aan de Kloosterstraat 33.

Jana Beranová werd door de Tsjechische Regering onderscheiden met de zilveren Černínmedaille als ambassadeur van de Tsjechische literatuur. In 2008 ontving ze de Erasmusspeld voor haar inzet voor de letteren in Rotterdam. Van 2009 tot 2011 was zij stadsdichter van de havenstad. Ze is ook bekend vanwege de tekst die ze maakte voor Amnesty International.

Als jong meisje vluchtte Jana in 1948 met haar ouders uit Tsjechoslowakije. De tekst refereert impliciet aan Comenius die eveneens zijn vaderland moest ontvluchten. Het kind in het gedicht draagt tijdens de voettocht door de bergen een schooltas als vleugels op haar rug. Comenius als voorvechter van onderwijs geloofde onder meer dat kennis voor iedereen in de wereld de weg was naar vrede.

Buste van Jan Amos Comenius met op de achtergrond het gedicht van Jana Beranová 

4 KIJK – KIJK

Het vierde muurgedicht is feestelijk ingewijd op de zonnige namiddag van 2 juni 2014. Het is aangebracht op de gevel van de voormalige stadsboerderij Regenboogstraat 9.

IMG_3393-22 kopie
Foto Gijs Went

Kijk Kijk is een gedicht van Leo Vroman. Het is opnieuw uitgevoerd door Jeroen Paulussen.

5 Lucebert

Zaterdag 6 september 2014 is het vijfde gedicht onthuld in de reeks Muurgedichten. Deze keer betrof het een tekst van Lucebert uit 1951. De onthulling was ingepast in het dagprogramma van Naarden Uit de Kunst dat in het teken stond van deze schilder/dichter. Jeroen Paulussen is er uitstekend in geslaagd het door Lucebert vervaardigde typoscript op de gevel over te brengen.

_DSF4338-21 kopie
Foto Gijs Went

De juichende tekst komt op de brede gevel van de voormalige stalhouderij aan de Pastoorstraat 5 prachtig tot zijn recht. Het project werd gesponsord door de Rabobank Noord Gooiland.

6 Hetzelfde anders

Vrijdag 31 oktober vond de onthulling plaats van het 6e muurgedicht Hetzelfde anders van de dichter Bernlef. Het is aangebracht in de Jan Massenstraat op de zijgevel van de voormalige Weeshuiskazerne. De onthulling vond plaats ter gelegenheid van het vijfentwintigjarig jubileum van de sponsor: De Lakeland Foundation. De heer Jack Patijn verrichtte als voorzitter van deze foundation de openingsceremonie.

bernlef
Foto Gijs Went

In zijn toespraak verwoordde hij op beeldende wijze de gedachte achter het project Muurgedichten: ‘Aansprekende gedichten op onbeschreven gevels van gelouterd monumentaal erfgoed verhogen de opmerkzaamheid van de gehaaste voetganger. Het is aan de echte dichter om dat veelzeggend te doen: kort, beeldend en verrassend. Een dode gevel van een levend en gelouterd monument behoeft nu juist een update die een nieuwsgierig opgroeiende jonge generatie geboeid de pas doet inhouden’.

Het gedicht Hetzelfde anders verwoordt al in de beginregel In het vruchtvlees van het vergeten rust de pit van de herinnering het rijke historische verleden van dit oude gebouw, dat telkens overbodig werd en vervolgens in een andere functie opnieuw in gebruik werd genomen.                                                                                                                                                               Van klooster via burgerweeshuis en kerk, van kazerne en mausoleum naar een complex waarin een museum, mausoleum, kantoren en woningen zijn geïntegreerd.

Levend erfgoed: Hetzelfde anders

7 Dit zegt de muur

Zaterdag 13 december vond de feestelijke onthulling plaats van het zevende muurgedicht. Het kreeg een plaats op de zijgevel van St. Vitusstraat 182 -kaartjeKopland (3)De tekst is van Rutger Kopland en draagt de toepasselijke titel Dit zegt de muur. Het gedicht komt prachtig uit op de blinde witte muur en verandert de aangrenzende ruimte in een intiem pleintje. De ossenrode letters harmoniëren met de kleur van de bakstenen topgevel.

De graficus Freek Udo adviseerde bij de keuze van het lettertype.

Het gedicht werd gesponsord door de gebroeders Freek en Niels Udo en de gemeente Naarden. De uitvoering van de tekst was in handen van Jeroen Paulussen.

8 Glorie

Wie de schilderachtige hoek Raadhuisstraat/ Jan Massenstraat passeert zal daar het achtste muurgedicht aantreffen. Het is aangebracht op de zijgevel van Raadhuisstraat 19.

Glorie Van Deel (640x494)
Foto Gijs Went

Het door de Rabobank gesponsorde gedicht is van de hand van de dichter Tom van Deel. De titel Glorie verschijnt als een soort watermerk achter de tekst.

9  Zonder titel

‘Moet je de eeuwen hier zien bloeien’.

Het zijn de woorden van dichter Erik Menkveld (25 april 1959-30 maart 2014) uit het gedicht ‘Aan de mast’. Het gedicht van Menkveld siert de muur van het huis op de hoek van de Jan Massenstraat/ Huizerpoortstraat.

10 Elk paradijs

Eind mei 2015 bereikte het project muurgedichten een mijlpaal. Het tiende gedicht Elk paradijs van Marjoleine de Vos siert nu de gevel van de praktijk van dokter Galavazi, Turfpoortstraat 26.

_DSF6043
Foto Gijs Went

De uitvoering was weer in handen van Jeroen Paulussen en is ook deze keer gesponsord door de Rabobank.

11 Die Kunst der Fuge

In de tekst van Willem van Toorn in de Duivensteeg (zijgevel Gansoordstraat 1) wordt Bach opnieuw geëerd.

IMG_4074 kopie
Foto Gijs Went

Willem van Toorn leest zijn eigen gedicht.

12 De kracht van groep acht 

In het voorjaar van 2014 haakte de oudercommissie van de Rehobothschool in op het project Muurgedichten. De leerlingen van groep acht stelden een gedicht samen dat zij de titel gaven De kracht van groep acht

_DSF6762
Foto Gijs Went

De tekst is aangebracht op de zijmuur van de school, hoek St.Annastraat/Westwalstraat.

13 Ida Gerhardt

_DSF6766
Foto Gijs Went

In de St. Annastraat op de zijgevel van het pand Peperstraat 14 laat Orpheus  (Ida Gerhardt) de stenen dansen. De schildering is uitgevoerd en gesponsord door Jeroen Paulussen.

14 Trouw

Het gedicht Trouw van Dick Hillenius is gesponsord door de Stichting Fluweel-en zijdeweversbus. Het siert de zijgevel van het pand Kloosterstraat 19 aan de Wevershof.

_DSF6772
Foto Gijs Went

15 Hannie Michaelis

In de Huizerpoortstraat op de zijvel van nummer 13 is een zeer toepasselijk gedicht van Hannie Michaelis aangebracht.

Hannie Michaelis
Foto Gijs Went

Hoe lieftallig strekt de stad zich uit….. op een punt waar de omwalling vanuit twee richtingen zichtbaar is.

16 Willem Jan Otten

Het eerste gedicht van ex-plaatsgenoot Willem Jan Otten, die hier 23 jaar woonde, staat in het hart van de stad bij de Grote Kerk. ‘Na de Mattheus’ werd in 2013 op Goede Vrijdag onthuld. Vanuit dat centrum is de afgelopen jaren geleidelijk verder geweven aan een web van zestien teksten die zo evenwichtig mogelijk over de Vesting zijn verdeeld. De zestiende bijdrage is onlangs gereed gekomen op de zijmuur van Beijert 18.  Het zijn de drie laatste regels uit Willem Jan Ottens gedicht ‘Na de dwarreling’ uit de bundel Eerdere gedichten, waarvan de meeste werden geschreven in Ottens voormalige werkruimte aan de Beijert, op enkele tientallen meters afstand van de plek van het gedicht.

beijert
Foto Gijs Went

De Werkgroep Muurgedichten vond het mooi om af te sluiten wat met hem begonnen is. Hoewel er van ‘afsluiten’ juist bij die laatste regels geen sprake is. ‘Wees tot het terloopse bereid’ is eerder een aansporing om iets te laten beginnen: een wandeling door de stad, met de mogelijkheid je hier en daar door een gedicht te laten omarmen. Of, in dit historische stadje, aan het denken gezet te worden over het ongrijpbare fenomeen ’tijd’.

 

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.